NUMÉRO 13 (2012)

Accès au numéro 13 ici

Προλογικό σημείωμα

Φίλε Αναγνώστη,

Mε το δέκατο τρίτο τεύχος των Δια-Κειμένων, το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του A.Π.Θ. επιχειρεί να μελετήσει τη σχέση της λογοτεχνίας με το ταξίδι. Θέμα που στις μέρες μας έχει πάρει διαστάσεις «μυθικές». αφού το ταξίδι έχει μεταμορφωθεί σε αντικείμενο καταναλωτικό, με την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας.

Το ταξίδι έχει άμεση σχέση με τη λογοτεχνία, αφού η γραφή μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ταξίδι στη μυθοπλασία, στο φανταστικό, μια φυγή από την πραγματικότητα, μια αλλαγή της κατάστασης που βιώνουμε. Κι αυτό γιατί το ταξίδι ως έννοια, σε συνδυασμό με την φυσική ανάγκη για διακοπές, αποτελεί μεγάλο μέρος της καθημερινής σκέψης και κυρίως των ονείρων κάθε ανθρώπου, που διαθέτει κάποια παιδεία, έναν καημό προσωπικό, μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης. Αν η έννοια του ταξιδιού φαίνεται να παραπέμπει σε κάτι το αφελές ή το παραμυθένιο, σε κάτι το πολύ απλό, στην ουσία εκφράζει κάτι το πολύ σύνθετο που ο αναγνώστης της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας ανακαλύπτει και ανακαλύπτεται.

Με στόχο λοιπόν τη σχέση του ταξιδιού με τη λογοτεχνία, σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο, εξετάζουμε στις σελίδες που ακολουθούν, πως το θέμα αυτό εκφράζεται στον έντεχνο λόγο, ποια θεματική διαπραγματεύεται, ποια αποτελέσματα έχει, πόσο έχει αναπτυχθεί και γιατί και ποιο είναι το αναγνωστικό του κοινό. Η όλη σημερινή ερευνητική προσπάθεια εστιάστηκε αποκλειστικά σε κείμενα λογοτεχνικά που άπτονται των ακόλουθων μορφών της έννοιας του ταξιδιού με τη λογοτεχνία:

1. Το ταξίδι της επιστροφής ( η έννοια των ριζών- γιατί έχει ανάγκη ο άνθρωπος να νιώθει ότι ανήκει κάπου και πρέπει να επιστρέφει;)
2. Η διάρκεια του ταξιδιού (τι εμπειρίες συλλέγουμε από τα ταξίδια μας- γιατί είναι αναγκαίο να συναναστρεφόμαστε με άλλους ανθρώπους και πολιτισμούς)
3. Την έννοια της αφοσίωσης
4. Την έννοια της συντροφικότητας (φιλία - αλληλεξάρτηση ανθρώπων - κοινή μοίρα και πορεία)
5. Την έννοια των πειρασμών που συναντά κανείς στην πορεία πραγματοποίησης των στόχων του.
6. Την έννοια της διαχρονικότητας και η σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον.
7. Την έννοια της λήθης
8. Την έννοια της ισότητας των δύο φύλλων και τη σημαντικότητα της γυναίκας.

Οι ανακοινώσεις των ερευνητών αποτελούν και τα πρακτικά της διεπιστημονικής ημερίδας, με θέμα : « Ταξίδι και λογοτεχνία » που το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας διοργάνωσε την Παρασκευή, 26 Νοεμβρίου 2010, στην αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Δήμου Θεσσαλονίκης, με τη συνδρομή και του Ιδρύματος «Κώστα και Ελένης Ουράνη». Στη διάρκεια της ημερίδας τέθηκαν ερωτήματα όπως : γιατί, πως και τι μπορεί να εκφράζει το ταξίδι στη λογοτεχνία, πως εισχωρεί στο κοινό της, πως αυτό αντιδρά κυρίως μπρος στην ετερότητα κλπ.
Οι απαντήσεις που δόθηκαν δημιούργησαν άλλες παραμέτρους, γεγονός θετικό, αφού το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας στοχεύει στο να προβληματίζει το κοινό, ν’ ανοίγει νέους ορίζοντες, να διευρύνει στενές αντιλήψεις, καλώντας το σε μια ευρύτερη συζήτηση γύρω από θέματα της σύγχρονης έντεχνης γραφής, σε μια περίοδο μάλιστα όπου παράδοση, τεχνολογία και νέα κοινωνικά δεδομένα συναντώνται, ταυτίζονται και δημιουργούν κάτι καινούργιο. Η μεγάλη προσέλευση του κοινού και η συμμετοχή του με ερωτήσεις και τοποθετήσεις, υπήρξε για μας μεγάλη ικανοποίηση αφού μ’ αυτόν τον τρόπο επιτεύχθηκαν οι στόχοι μας.
Το τεύχος αυτό φιλοξενεί επιπλέον μελέτες από την Αίγυπτο και την Αϊτή, τη Γαλλία και την Τουρκία. Επιπλέον νέοι επιστήμονες παρουσιάζουν βιβλιοκρισίες καινούριων εκδόσεων και εμπλουτίζουν την καταγραφή της γραμματολογικής έρευνας στη χώρα μας.

Όπως και τα προηγούμενα, το παρόν τεύχος εκδίδεται με τη συνδρομή του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. το οποίο και ευχαριστούμε, καθώς και την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης και το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης για την μέχρι τώρα συνδρομή τους στη διοργάνωση των επιστημονικών ημερίδων του Εργαστηρίου, η πραγματοποίηση των οποίων γίνεται εκτός των στενών ακαδημαϊκών πλαισίων, συμβάλλοντας μ’αυτόν τον τρόπο στην ευρύτερη διάδοση της πανεπιστημιακής έρευνας προς την κοινωνία και συνδέοντας με άρρηκτους δεσμούς την πόλη με την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραμματολογίας του A.Π.Θ., δίνει για άλλη μια φορά δυναμικά το παρόν στον ευρύτερο ερευνητικό χώρο της Συγκριτικής Γραμματολογίας, καταθέτοντας τη συμβολή του στην έρευνα και στις συγκριτολογικές σπουδές, σε καιρούς χαλεπούς για τις ανθρωπιστικές σπουδές, όχι μόνο στο Α.Π.Θ. ή στη χώρα μας, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Γι’ αυτό το λόγο ευχαριστούμε θερμά, όλους τους ερευνητές, Έλληνες και ξένους, που δέχθηκαν τη συνεργασία που τους προτείναμε. Τέλος εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς την Πρυτανεία και την Επιτροπή Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, που πάντα στέκονται αρωγοί στην επίτευξη των ερευνητικών μας στόχων.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ